NGỨA KHÔNG DỨT, XÉT NGHIỆM BÌNH THƯỜNG? CẢNH GIÁC VỚI NHIỄM SÁN CHÓ TOXOCARA!

CẢNH GIÁC VỚI NHIỄM SÁN CHÓ TOXOCARA!

Bệnh nhân của tôi – một phụ nữ 32 tuổi – đến khám vì da ngứa dai dẳng 4 tháng.
Cô đã đi khám đủ nơi: da liễu, dị ứng, gan thận – xét nghiệm đều “bình thường”. Mỗi lần chỉ được kê thuốc kháng histamine hoặc bôi dưỡng ẩm. Ngứa bớt vài ngày, rồi lại tái phát.

Tôi hỏi thêm: “Gần đây bạn có tiếp xúc với chó mèo không?”
Cô ngập ngừng: “Em sống chung nhà với 2 con chó, không tẩy giun định kỳ…”

👉 Chỉ một chi tiết nhỏ, nhưng rất quan trọng. Tôi cho làm test huyết thanh ELISA tìm kháng thể Toxocara, kết quả dương tính.

Toxocara là gì và lây nhiễm thế nào?

Toxocara là một loại giun tròn, thường sống trong ruột chó và mèo. Ấu trùng giun này không trưởng thành trong cơ thể người, nhưng có thể di chuyển đến da, gan, mắt, phổi hoặc não, gây ra các triệu chứng rất mơ hồ.

Đường lây nhiễm phổ biến nhất:

🖐️ Nuốt phải trứng giun do tay bẩn, hoặc ăn rau sống không rửa kỹ.

🐕‍🦺 Tiếp xúc đất cát, lông chó mèo có trứng giun.

👶 Trẻ nhỏ chơi đất hoặc bò sàn nhà cũng dễ nhiễm nếu nhà nuôi chó, mèo không tẩy giun thường xuyên.

Ngứa do Toxocara khác gì dị ứng thông thường?

❗Không phải ai nhiễm cũng ngứa. Nhưng khi ngứa – đây là đặc điểm nổi bật:

📌 Đặc biệt, ngứa thường không có mẩn đỏ đi kèm – điều này dễ khiến bác sĩ da liễu bỏ sót.

Ngoài ngứa, nhiễm Toxocara gây gì nữa?

Ấu trùng Toxocara có thể gây nhiều biểu hiện nội khoa rất mơ hồ:

😵 Mệt mỏi mạn tính, hoa mắt, nhức đầu kéo dài.

🤕 Đau bụng không rõ nguyên nhân, nhất là ở trẻ nhỏ.

🌡️ Sốt nhẹ dai dẳng, khó tìm được nguyên nhân.

🩸 Tăng bạch cầu ái toan nhưng không phải do dị ứng.

💩 Rối loạn tiêu hóa, đầy hơi, rối loạn đại tiện.

Ở thể nặng hơn (hiếm):

😮‍💨 Viêm phổi dị ứng, khó thở.

🧠 Viêm thần kinh, viêm não, co giật nhẹ, mất ngủ.

👁️ Viêm võng mạc, tổn thương mắt – gây giảm thị lực không hồi phục nếu không phát hiện sớm.

Khi nào nên nghi ngờ và xét nghiệm?

📝 Đây là checklist tôi thường dùng khi đánh giá bệnh nhân ngứa không rõ nguyên nhân:

✅ Ngứa kéo dài >1 tháng, đã thử nhiều loại thuốc dị ứng không đáp ứng.
✅ Da KHÔNG có tổn thương điển hình như mẩn đỏ, tróc vảy, chàm…
✅ Có tiếp xúc chó/mèo, sống nơi vệ sinh kém, hoặc hay ăn rau sống.
✅ Bạch cầu ái toan tăng, hoặc IgE tăng không rõ nguyên nhân.
✅ Trẻ nhỏ hay đau bụng vặt, chậm lớn, biếng ăn không rõ nguyên nhân.

📌 Khi đó, tôi chỉ định xét nghiệm ELISA tìm kháng thể Toxocara – kỹ thuật này đơn giản, chi phí thấp, cho biết bệnh nhân có nhiễm Toxocara hay không.

Điều trị: Diệt ký sinh trùng & chăm sóc hỗ trợ

Nếu dương tính, hướng điều trị bao gồm:

🧪 Thuốc diệt ấu trùng:

• Albendazole 400mg/ngày, uống 5–7 ngày.

• Có thể phối hợp thuốc dị ứng hoặc corticosteroids nhẹ nếu tổn thương lan rộng.

💊 Chăm sóc hỗ trợ:

• Bổ sung vitamin nhóm B, đặc biệt B12, giúp cải thiện thần kinh.

• Theo dõi công thức máu mỗi 1–3 tháng.

• Với bệnh nhân có tổn thương mắt, cần hội chẩn chuyên khoa mắt.

⚠️ Lưu ý: thuốc nên được kê đơn và theo dõi bởi bác sĩ chuyên khoa ký sinh trùng hoặc nội tổng quát.

Phòng ngừa tái nhiễm: Tưởng dễ mà không dễ

🛡️ Những nguyên tắc cơ bản nhưng cần thực hiện nghiêm túc:

🐶 Tẩy giun định kỳ cho chó, mèo mỗi 3 tháng.

🧼 Không để trẻ chơi đất cát, bò sàn nhà khi có thú nuôi chưa tẩy giun.

✋ Rửa tay trước khi ăn, sau khi chơi với thú cưng.

🥗 Tránh ăn rau sống không đảm bảo.

👨‍👩‍👧‍👦 Tẩy giun định kỳ cho người lớn mỗi 6 tháng – đặc biệt nếu sống nông thôn hoặc có nuôi thú cưng.

TÓM LẠI – LỜI KẾT TỪ MỘT BÁC SĨ

Ngứa dai dẳng nhưng gan thận bình thường, da không có tổn thương rõ ràng – hãy nghĩ đến Toxocara nếu bạn sống cùng thú cưng, hoặc từng ăn đồ sống chưa hợp vệ sinh.

Trong thực hành lâm sàng, tôi gặp không ít trường hợp ngứa “lành tính” mà chữa mãi không hết, chỉ vì chúng ta bỏ sót một xét nghiệm đơn giản: huyết thanh chẩn đoán Toxocara.

👉 Việc phát hiện và điều trị sớm không chỉ giúp bạn thoát khỏi ngứa mạn tính, mà còn ngăn ngừa các tổn thương ở mắt, não và gan về lâu dài.

💬 Bạn đang ngứa dai dẳng mà chưa rõ nguyên nhân?
Hãy đến bác sĩ nội tổng quát để được tư vấn xét nghiệm phù hợp – đừng chờ đến khi tổn thương không thể hồi phục mới điều trị!

TÀI LIỆU THAM KHẢO KHOA HỌC

1. Centers for Disease Control and Prevention (CDC). Parasites – Toxocariasis (also known as Roundworm Infection).
   https://www.cdc.gov/parasites/toxocariasis/index.html

2. Fan CK, Holland CV, Loxton K, Barghouth U. Toxocariasis: Infection, Immunity and Its Association with Allergic Disorders. Current Clinical Microbiology Reports (2015).
   https://doi.org/10.1007/s40588-015-0026-4

3. Magnaval JF, Glickman LT, Dorchies P, Morassin B. Highlights of human toxocariasis. The Korean Journal of Parasitology (2001).
   https://doi.org/10.3347/kjp.2001.39.1.1