Ngày tâm lý trị liệu là hệ thống các phương pháp có vai trò quan trọng trong điều trị những vấn đề về tâm lý, tâm thần. Phương pháp này bắt đầu được quan tâm vào giữa thế kỷ 19 nhưng chỉ thực sự phổ biến trong vài năm trở lại đây khi ngày càng có nhiều người gặp phải các vấn đề về sức khỏe tinh thần.
Mục lục
Tâm lý trị liệu là gì?
Tâm lý trị liệu hay trị liệu tâm lý (Psychotherapy) là phương pháp điều trị chính cho các rối loạn tâm thần bên cạnh liệu pháp hóa dược. Liệu pháp này bao gồm một hệ thống các kỹ thuật được thực hiện với mục đích điều chỉnh những bất thường về tư duy (nhận thức), cảm xúc và hành vi.
Mục tiêu của tâm lý trị liệu là cải thiện các triệu chứng tâm thần và thể chất có liên quan. Đồng thời tăng các kỹ năng xã hội và giúp người bệnh thích nghi, hòa nhập tốt với cộng đồng. Nói một cách đơn giản, tâm lý trị liệu là phương pháp điều trị không xâm lấn nhằm mục đích cải thiện sức khỏe và cuộc sống cho người gặp phải các vấn đề tâm lý, tâm thần.
So với sử dụng thuốc, phương pháp này an toàn hơn vì được thực hiện thông qua hình thức giao tiếp bằng ngôn ngữ và phi ngôn ngữ. Hơn nữa, trị liệu tâm lý không giới hạn độ tuổi của bệnh nhân. Tùy vào độ tuổi, tín ngưỡng, tính cách, học vấn,… của người bệnh, nhà trị liệu sẽ lựa chọn phương pháp trị liệu tâm lý phù hợp.
Các rối loạn tâm thần gây ra nhiều ảnh hưởng đối với cuộc sống và sức khỏe. Cho đến nay, cơ chế bệnh sinh và căn nguyên đều chưa được xác định rõ. Điều này dẫn đến nhiều khó khăn và bất cập trong quá trình điều trị. Tuy nhiên, sự ra đời của tâm lý trị liệu giúp ích rất nhiều trong việc ổn định cuộc sống lâu dài và hạn chế nguy cơ lạm dụng thuốc.

Ý nghĩa của trị liệu tâm lý – ngày tâm lý trị liệu
Tâm lý trị liệu có ý nghĩa quan trọng đối với các rối loạn tâm lý – tâm thần. Không chỉ có hiệu quả trong việc điều trị, phương pháp này cũng hỗ trợ trong chẩn đoán một số bệnh tâm thần có triệu chứng phức tạp, không điển hình và được ứng dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực khác.
Hỗ trợ trong quá trình chẩn đoán
Các rối loạn tâm thần thường không có thương tổn thực thể mà chủ yếu được chẩn đoán thông qua biểu hiện lâm sàng. Tuy nhiên, các triệu chứng có thể khác nhau ở từng bệnh nhân và giai đoạn bệnh. Sự phức tạp về biểu hiện lâm sàng gây khó khăn trong quá trình chẩn đoán.
Hiện nay, ngoài tiêu chuẩn DSM-5 và ICD-10, các chuyên gia còn ứng dụng tâm lý trị liệu trong quá trình chẩn đoán. Mức độ đáp ứng với liệu pháp phần nào có thể phản ảnh các triệu chứng mà người bệnh gặp phải chính là biểu hiện của rối loạn tâm thần.
Ý nghĩa trong điều trị
Vai trò chính của tâm lý trị liệu là điều trị các vấn đề tâm lý, tâm thần. Hiện nay, nguyên nhân gây ra các bệnh lý này vẫn chưa được xác định nên quá trình điều trị và phòng ngừa còn nhiều hạn chế. Nếu như trước đây bệnh nhân phụ thuộc hoàn toàn vào thuốc thì hiện tại, với sự hỗ trợ của trị liệu tâm lý, người bệnh có thể kiểm soát cảm xúc và ổn định về mặt tinh thần.
Trong trị liệu tâm lý, chuyên gia tạo ra các can thiệp phù hợp nhằm điều chỉnh cảm xúc và tư duy của người bệnh. Từ đó giúp người bệnh thay đổi các quan niệm lệch lạc về bản thân, mọi người và các khía cạnh khác của xã hội. Đồng thời giúp nâng cao lòng tự trọng và bồi dưỡng nhân cách, xây dựng những tính cách tích cực như lạc quan, vui vẻ, mạnh mẽ, quyết đoán,…
Các rối loạn tâm thần đều làm suy giảm chức năng xã hội khiến bệnh nhân gặp khó khăn trong những hoạt động thường ngày, các mối quan hệ xã hội, làm suy giảm hiệu suất lao động, học tập,… Vì vậy ngoài những mục đích trên, trị liệu tâm lý còn được thực hiện nhằm giúp người bệnh trang bị các kỹ năng mềm cần thiết như kỹ năng giao tiếp, kiểm soát cảm xúc, ứng phó với stress, làm việc nhóm và giải quyết vấn đề.
Trong một số trường hợp, bệnh nhân sẽ được yêu cầu trị liệu nhóm/ gia đình để nâng cao kiến thức về sức khỏe tâm thần cho tất cả mọi người. Bởi hiểu biết hạn chế chính là nguyên nhân sâu xa khiến bệnh nhân không được tiếp cận kịp thời với các biện pháp chăm sóc sức khỏe. Ngoài ra, đây cũng là cách phòng ngừa tái phát hiệu quả và giúp mỗi người ý thức hơn về việc bảo vệ sức khỏe tâm thần.

Hỗ trợ các lĩnh vực khác
Ngày nay, tâm lý trị liệu đã vượt ra khỏi phạm vi y học và đã được ứng dụng trong nhiều chuyên ngành như giáo dục, tư pháp, xã hội học,… Liệu pháp này cũng được thực hiện để truy tìm và đoán tâm lý tội phạm.
Tâm lý trị liệu đang trở thành xu hướng trong điều trị các rối loạn tâm thần nhờ có hiệu quả cao, ít phụ thuộc và hoàn toàn không xâm lấn. Kết hợp phương pháp này cùng với liệu pháp hóa dược và cách chăm sóc hợp lý mang đến kết quả rất khả quan. Bệnh nhân nên lưu ý lựa chọn các trung tâm uy tín để đạt kết quả tích cực sau quá trình trị liệu tâm lí.