Nấm Candida phát triển quá mức – Nấm Candida albicans, một loại nấm có vai trò quan trọng trong việc duy trì sức khỏe của da, miệng, đường tiêu hóa và âm đạo. Tuy nhiên, khi nấm Candida phát triển quá mức, nó có thể gây ra nhiều vấn đề sức khỏe khó chịu và nguy hiểm. Vậy nấm Candida phát triển quá mức là gì, nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị ra sao? Hãy cùng Chubby tìm hiểu trong bài viết này.
Mục lục
Nấm Candida phát triển quá mức là gì?
Nấm Candida albicans là một loại nấm men tồn tại tự nhiên trong cơ thể chúng ta. Loại nấm này là một phần của hệ vi sinh vật trên da và trong đường tiêu hóa, nhưng đôi khi nó có thể phát triển quá mức và gây ra nhiều vấn đề về sức khỏe.
Nấm Candida phát triển quá mức là tình trạng nấm Candida albicans sinh sôi nảy nở quá đà và mất kiểm soát, gây ra nhiễm trùng nấm men ở các bộ phận khác nhau của cơ thể. Nhiễm trùng nấm men có thể xảy ra ở da, miệng, âm đạo, đường tiểu, ruột và máu.
Nhiễm trùng nấm men có thể gây ra các triệu chứng khó chịu như ngứa, rát, đau, dịch tiết có mùi, phát ban, mệt mỏi, tiêu hóa kém, rối loạn hành vi, tâm trạng bất ổn, dị ứng và thèm ăn đồ ngọt. Nếu không được điều trị kịp thời, nhiễm trùng nấm men có thể gây ra các biến chứng nghiêm trọng như viêm nhiễm huyết, viêm gan, viêm thận, viêm phổi và viêm não.
Nguyên nhân nấm Candida phát triển quá mức
Số lượng nấm Candida thường được các vi khuẩn “tốt” và các vi sinh vật khác sống trong đường ruột và trên cơ thể chúng ta giữ ở mức cân bằng. Thông thường, Candida albicans không gây ra bất kỳ vấn đề gì. Thậm chí nó còn có vai trò trong quá trình tiêu hóa và hấp thụ dinh dưỡng. Tuy nhiên, đôi khi, có những yếu tố làm cho nấm Candida phát triển quá mức, bao gồm:
- Sử dụng kháng sinh: Kháng sinh có thể giết chết các vi khuẩn “tốt” trong đường ruột, làm mất cân bằng hệ vi sinh vật và tạo điều kiện cho nấm Candida phát triển quá mức.
- Sử dụng thuốc tránh thai: Thuốc tránh thai có thể làm thay đổi nội tiết tố nữ, làm giảm sự miễn dịch tự nhiên của âm đạo và làm tăng độ pH, làm cho nấm Candida dễ dàng phát triển quá mức.
- Sử dụng corticoid: Corticoid là một loại thuốc chống viêm, nhưng cũng có thể làm giảm khả năng miễn dịch của cơ thể, làm cho nấm Candida dễ dàng phát triển quá mức.
- Ăn uống không hợp lý: Ăn quá nhiều đường, tinh bột, chất béo và chất bảo quản có thể làm tăng đường huyết, làm giảm khả năng miễn dịch và làm cho nấm Candida phát triển quá mức.
- Căng thẳng: Căng thẳng có thể làm tăng cortisol, một loại hormone gây ra sự mất cân bằng hệ vi sinh vật và làm cho nấm Candida phát triển quá mức.
- Bệnh lý: Một số bệnh lý có thể làm giảm khả năng miễn dịch của cơ thể, làm cho nấm Candida phát triển quá mức, như bệnh tiểu đường, bệnh HIV, bệnh tự miễn, bệnh gan, bệnh thận và bệnh ung thư.
- Môi trường: Làm việc hoặc sống trong môi trường nóng ẩm, mặc quần áo chật, quần lót không thấm hút mồ hôi, sử dụng băng vệ sinh hoặc tampon quá lâu, quan hệ tình dục không an toàn, đều có thể làm cho nấm Candida phát triển quá mức.
Triệu chứng nấm Candida phát triển quá mức
Biểu hiện của tình trạng nấm Candida phát triển quá mức rất đa dạng, tùy thuộc vào nơi bị nhiễm và mức độ nghiêm trọng. Thường thì nhiễm trùng Candida albicans ở ruột cũng liên quan đến việc nhiễm ở các bộ phận khác của cơ thể. Các triệu chứng có thể gồm:
- Nhiễm nấm ở da và móng tay/móng chân: Nấm Candida có thể gây ra các bệnh nấm da như nấm chân, nấm trên da, nấm móng. Các triệu chứng bao gồm da khô, nứt nẻ, bong tróc, ngứa, đau, mụn nước, đổi màu, móng dày, mất sắc, tách rời và rụng.
- Nhiễm nấm ở miệng: Nấm Candida có thể gây ra bệnh tưa miệng, hay còn gọi là nấm miệng. Các triệu chứng bao gồm đốm trắng trên lưỡi, má trong, nướu, họng, ngứa, đau, khó nuốt, mất vị giác, miệng có mùi hôi.
- Nhiễm nấm ở âm đạo: Nấm Candida có thể gây ra bệnh nấm âm đạo, hay còn gọi là nấm ngứa. Các triệu chứng bao gồm ngứa, rát, đau, dịch tiết có mùi, đặc biệt là khi quan hệ tình dục, âm đạo sưng đỏ, viêm nhiễm.
- Nhiễm nấm ở đường tiểu: Nấm Candida có thể gây ra bệnh nhiễm trùng đường tiểu, hay còn gọi là nhiễm trùng bàng quang. Các triệu chứng bao gồm tiểu buốt, tiểu nhiều, tiểu rắt, tiểu có máu, đau thắt lưng, sốt, lạnh run.
- Nhiễm nấm ở ruột: Nấm Candida có thể gây ra bệnh nhiễm trùng ruột, hay còn gọi là viêm ruột. Các triệu chứng bao gồm đầy hơi, táo bón hoặc tiêu chảy, đau bụng, khó tiêu, khó hấp thụ dinh dưỡng, giảm cân, mệt mỏi, thèm ăn đồ ngọt.
- Nhiễm nấm ở máu: Nấm Candida có thể gây ra bệnh nhiễm trùng máu, hay còn gọi là viêm nhiễm huyết. Đây là một biến chứng nghiêm trọng, có thể gây tử vong nếu không được điều trị kịp thời. Các triệu chứng bao gồm sốt cao, rối loạn nhịp tim, huyết áp thấp, suy hô hấp, suy thận, suy gan, suy não.
Ai có nguy cơ phát triển nấm candida quá mức
Phụ nữ mang thai, trẻ sơ sinh, trẻ em, người thừa cân, béo phì, người bị bệnh tiểu đường, hệ miễn dịch yếu, căng thẳng, làm việc trong môi trường nóng ẩm, và các bệnh viêm mãn tính có nguy cơ cao hơn Candida phát triển quá trình.viêm mãn tính có nguy cơ cao hơn nấm Candida phát triển quá trình.
Các loại nấm Candida phổ biến
- Nấm bàn chân: Nấm candida phát triển mạnh trong điều kiện nóng, ẩm, gây ra da khô, nứt nẻ, tư vấn.
- Nấm miệng: Tình trạng hồng phát triển ở trên nhung và bên trong khoang miệng.
- Nấm vùng kín: Nấm trùng nấm vùng kín, thường gặp ở phụ nữ.
- Nấm: Viêm móng, làm móng, móng và mất sắc.Viêm nhiễm dưới móng, gây đau, phồng rộp và mất sắc tố.
- Nấm ở đường ruột: Candida albicans tiết ra chất gây triệu chứng mệt mỏi, đầu óc không tỉnh táo.
Cách hạn chế nấm Candida phát triển quá mức
Để hạn chế nấm Candida phát triển quá mức, bạn có thể tham khảo một số cách sau đây:
- Sử dụng kháng sinh cẩn thận: Chỉ dùng kháng sinh theo chỉ định của bác sĩ và tuân thủ nghiêm ngặt liều lượng cùng thời gian điều trị. Việc lạm dụng kháng sinh có thể phá vỡ sự cân bằng của vi khuẩn tự nhiên trong cơ thể, tạo điều kiện cho nấm Candida phát triển.
- Vệ sinh cơ thể và niêm mạc: Để ngăn chặn sự phát triển của nấm Candida, hãy giữ cho da và niêm mạc luôn khô ráo và sạch sẽ. Vệ sinh cơ thể hai lần mỗi ngày với nước ấm và xà phòng nhẹ. Sau đó, lau khô cẩn thận bằng khăn mềm sạch. Tránh sử dụng sản phẩm có hương liệu hoặc chất tẩy mạnh.
- Chế độ ăn uống điều độ: Giảm lượng đường và carbohydrate tinh luyện trong chế độ ăn hàng ngày. Hạn chế tiêu thụ các loại thực phẩm giàu đường như nho, chuối, xoài. Tăng cường ăn thực phẩm tự nhiên, ít chế biến. Thêm vào chế độ ăn của bạn các thực phẩm chống nấm như dầu dừa, giấm táo, tỏi, cùng các loại thực phẩm lên men chứa probiotic như sữa chua, dưa cải bắp, kim chi. Những thực phẩm này hỗ trợ cân bằng hệ vi sinh vật đường ruột và hạn chế sự phát triển của nấm Candida.
- Tăng cường hệ miễn dịch: Một hệ miễn dịch khỏe mạnh giúp chống lại sự xâm nhập của nấm Candida. Hãy duy trì lối sống lành mạnh bằng cách tập thể dục thường xuyên, ngủ đủ giấc, giảm căng thẳng. Tránh hút thuốc và uống rượu. Bổ sung vitamin C, vitamin A, kẽm, selen và các khoáng chất cần thiết khác.
- Sử dụng thuốc kháng nấm: Nếu bị nhiễm nấm Candida, hãy thăm bác sĩ để được kê đơn thuốc kháng nấm phù hợp. Tuân thủ đúng liều lượng và thời gian điều trị để ngăn chặn sự tái phát của nấm. Đối với người bị đái tháo đường, việc kiểm soát đường huyết tốt cũng rất quan trọng trong việc ngăn chặn sự phát triển của nấm.
- Bổ sung men vi sinh: Thực phẩm bổ sung probiotic có thể giúp hỗ trợ tái tạo các vi khuẩn “tốt” ở đường ruột, giúp loại bỏ hoặc giảm thiểu sự phát triển của nấm men và vi khuẩn ‘xấu’. Việc sử dụng men vi sinh chất lượng cao, chứa nhiều chủng khác nhau (như Lactobacillus và Bifidobacteria), là cần thiết để kiểm soát sự phát triển quá mức của Candida, đặc biệt sau khi điều trị bằng kháng sinh. Probiotic giúp phục hồi cân bằng tự nhiên của hệ tiêu hóa, giúp tăng cường hệ miễn dịch và hỗ trợ khả năng tự vệ của cơ thể chống lại các loại nấm men cơ hội. Bạn có thể dễ dàng bổ sung probiotic vào bữa ăn bằng cách chọn thực phẩm giàu probiotic như kim chi, dưa cải bắp, hoặc sữa chua không đường. Cả ở người lớn và trẻ em, men vi sinh đều mang lại hiệu quả trong việc ngăn chặn Candida xâm nhập vào đường tiêu hóa và giảm nguy cơ lan rộng của nấm.
Nấm Candida phát triển quá mức là vấn đề sức khỏe tiềm ẩn nhiều nguy cơ. Tuy nhiên, bạn hoàn toàn có thể kiểm soát và đẩy lùi tình trạng này bằng cách áp dụng các biện pháp phòng ngừa, điều chỉnh chế độ ăn uống, lối sống và sử dụng phương pháp điều trị phù hợp.