Chàm, Viêm Da Cơ Địa Ở Chân – Vì Sao Cứ Ngứa, Chảy Nước, Bong Tróc Hoài?

TÌNH TRẠNG DA KHÓ CHỊU VÀ NHỮNG LO ÂU

Bạn cảm thấy ngứa ngáy, khó chịu ở vùng da chân, thậm chí có mụn nước hay chảy nước, bong tróc. Điều này xảy ra ngay cả khi bạn đã trưởng thành, không còn ở độ tuổi “dễ bị kích ứng” như trẻ nhỏ. Vậy đây có phải là chàm (eczema), viêm da cơ địa hay một bệnh da liễu khác? Liệu tình trạng này có gây nguy hiểm gì không, và có cách nào “chữa tận gốc” được không?

CHÀM (ECZEMA) HAY VIÊM DA CƠ ĐỊA (ATOPIC DERMATITIS)? TÌM HIỂU KHÁI NIỆM CHUNG

Viêm Da Cơ Địa (Atopic Dermatitis)

Viêm da cơ địa (hay Atopic Dermatitis) là dạng chàm phổ biến nhất, có tính di truyền và liên quan đến cơ địa dị ứng. Người mắc viêm da cơ địa có thể trải qua các đợt bộc phát khi tiếp xúc với các yếu tố kích thích như thay đổi thời tiết, căng thẳng tinh thần, thực phẩm, chất gây dị ứng. Dấu hiệu đặc trưng là ngứa dữ dội, da khô, mẩn đỏ và có thể có mụn nước.

Phân Biệt Nhanh Giữa Chàm & Viêm Da Cơ Địa

• Viêm da cơ địa: Thường bắt đầu từ nhỏ, hay tái phát theo mùa, liên quan cơ địa dị ứng.

• Chàm thông thường (một số thể khác): Có thể do tiếp xúc hoặc phản ứng với hóa chất, dị ứng đột ngột.

• Cả hai tình trạng đều gây ngứa, da đỏ, khô, mụn nước và chảy dịch. Dù tên gọi khác nhau, về bản chất, viêm da cơ địa cũng là một thể chàm.

NGUYÊN NHÂN GÂY NỔI MỤN NGỨA, CHẢY NƯỚC Ở CHÂN

Cơ Địa Dị Ứng

Những người có cơ địa dị ứng (người thân bị hen suyễn, chàm, viêm mũi dị ứng…) thường dễ mắc viêm da cơ địa hơn. Khi hệ miễn dịch “nhạy cảm” quá mức, da sẽ phản ứng mạnh mẽ với tác nhân môi trường, gây nên đợt bộc phát chàm, viêm da.

Các Chất Kích Thích & Dị Ứng Tiếp Xúc

• Hoá chất: Xà phòng, chất tẩy rửa, nước hoa hoặc mỹ phẩm chứa hương liệu mạnh.

• Kim loại: Niken, crom… trong giày dép hoặc trang sức tiếp xúc với da chân.

• Vật liệu giày dép: Nhựa, cao su kém chất lượng, keo dán chứa formaldehyde…

Thời Tiết & Môi Trường

• Khí hậu hanh khô: Làm da mất độ ẩm, dễ bong tróc và kích ứng.

• Nhiệt độ cao, độ ẩm cao: Tăng tiết mồ hôi, tạo điều kiện cho vi khuẩn, nấm phát triển, khiến da bị tổn thương thêm.

Di Truyền

Nếu gia đình có cha/mẹ mắc viêm da cơ địa hoặc các bệnh dị ứng khác, con cái sẽ có nguy cơ cao bị tình trạng tương tự. Mức độ biểu hiện nặng hay nhẹ lại phụ thuộc vào yếu tố môi trường và lối sống.

Yếu Tố Tâm Lý

Căng thẳng, lo âu, áp lực công việc cũng góp phần làm hệ miễn dịch rối loạn, dễ dẫn đến viêm da cơ địa hoặc kích hoạt chàm. Đây là lý do tại sao một số người thấy bệnh da liễu tái phát khi họ căng thẳng kéo dài.

TRIỆU CHỨNG NHẬN BIẾT & PHÂN LOẠI TỔN THƯƠNG DA

Các Dấu Hiệu Thường Gặp

1. Ngứa: Cảm giác ngứa dữ dội, nhất là về đêm hoặc khi tiếp xúc với các chất kích thích.

2. Da Đỏ Hoặc Sậm Màu: Vùng da tổn thương có thể đỏ, sậm màu hơn vùng da xung quanh.

3. Mụn Nước: Mụn nước li ti, khi vỡ ra có thể chảy dịch, để lại vết trợt, sau đó khô đóng vảy.

4. Khô Da, Bong Vảy: Sau đợt bộc phát, da chân có thể bong tróc, nứt nẻ.

5. Chảy Nước: Tình trạng dịch tiết ra từ mụn nước hoặc vết trợt khiến vùng da bị ẩm ướt, dễ nhiễm trùng.

Phân Loại Tổn Thương

• Chàm Cấp Tính: Da viêm đỏ, mụn nước chi chít, rất ngứa. Giai đoạn này cần chăm sóc cẩn thận, tránh gãi nhiều gây nhiễm trùng.

• Chàm Mạn Tính: Da dày, sậm màu, nứt nẻ do tái phát nhiều lần. Vùng da chân có thể trở nên thô ráp, đóng vảy.

CÁC PHƯƠNG PHÁP CHẨN ĐOÁN

Khám Lâm Sàng

Bác sĩ da liễu thường xác định qua khám lâm sàng: quan sát tổn thương da, hỏi về lịch sử bệnh (lúc nhỏ có bị chàm không, gia đình có ai mắc bệnh tương tự không).

Test Dị Ứng (Patch Test)

Nếu nghi ngờ chàm tiếp xúc, bác sĩ có thể đề nghị Patch Test: dán một số chất gây nghi ngờ lên da (thường ở lưng) và theo dõi phản ứng. Qua đó, xác định yếu tố gây kích ứng cụ thể.

Xét Nghiệm Khác

Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể chỉ định xét nghiệm máu, IgE huyết thanh, sinh thiết da để loại trừ các bệnh lý da liễu khác hoặc xác định dấu hiệu viêm, nhiễm trùng.

CÁCH ĐIỀU TRỊ & KIỂM SOÁT CHÀM, VIÊM DA CƠ ĐỊA

Thuốc Bôi Giảm Viêm, Giảm Ngứa

1. Corticoid Tại Chỗ: Giúp giảm viêm, sưng đỏ, ngứa. Tuy nhiên, không nên lạm dụng vì có thể gây mỏng da, giãn mao mạch.

2. Thuốc Bôi Ức Chế Miễn Dịch (Tacrolimus, Pimecrolimus): Dùng trong trường hợp không đáp ứng tốt với corticoid, hoặc cần sử dụng dài ngày.

3. Thuốc Bôi Kháng Sinh: Khi có nhiễm trùng thứ phát (mụn mủ, chảy mủ vàng, mùi hôi).

Thuốc Uống

• Kháng Histamin: Giảm ngứa, giúp người bệnh đỡ khó chịu, đặc biệt về đêm.

• Kháng Sinh: Kê đơn khi có dấu hiệu bội nhiễm vi khuẩn.

• Thuốc Điều Hòa Miễn Dịch: Áp dụng trong trường hợp viêm da cơ địa nặng, tái phát liên tục.

Liệu Pháp Ánh Sáng

Một số trường hợp chàm hoặc viêm da cơ địa mạn tính, liệu pháp UV có thể giúp giảm viêm, cải thiện tình trạng da. Tuy nhiên, chi phí cao và cần tuân thủ phác đồ để tránh tác dụng phụ.

Phối Hợp Điều Trị Với Bác Sĩ & Theo Dõi Chặt Chẽ

Mỗi cơ địa, mức độ bệnh đòi hỏi phác đồ điều trị khác nhau. Người bệnh nên tham khảo ý kiến bác sĩ da liễu, không tự ý mua thuốc kéo dài, tránh tình trạng kháng thuốc hoặc biến chứng. Việc tái khám định kỳ giúp điều chỉnh phác đồ kịp thời và tránh tái phát nhiều lần.

Chubby có một video về cách sống chung với Chàm và Viêm da cơ địa, anh chị em cùng xem lại nhé:

CHĂM SÓC DA CHÂN ĐÚNG CÁCH ĐỂ HẠN CHẾ TÁI PHÁT

Giữ Gìn Độ Ẩm Cho Da

• Dùng Kem Dưỡng: Kem dưỡng ẩm chứa ceramide, acid hyaluronic hoặc urea giúp phục hồi hàng rào bảo vệ da, giảm khô, ngứa.

• Ngâm Chân Nước Ấm: Thời gian ngâm 5-10 phút, sau đó lau khô và thoa kem dưỡng.

Chọn Giày Dép Phù Hợp

• Chất Liệu Thoáng Khí: Da, vải tự nhiên, tránh cao su, nhựa kém chất lượng.

• Vệ Sinh Định Kỳ: Giữ giày dép luôn sạch, khô thoáng để hạn chế vi khuẩn, nấm phát triển.

Tránh Gãi Mạnh

• Cắt Ngắn Móng Chân: Tránh trầy xước và nhiễm trùng khi gãi.

• Sử Dụng Khăn Lạnh Hoặc Gel Lạnh: Giúp xoa dịu cơn ngứa tạm thời mà không phải cào gãi.

Điều Chỉnh Chế Độ Ăn Uống & Sinh Hoạt

• Bổ Sung Omega-3, Vitamin: Giúp da khỏe mạnh từ bên trong.

• Uống Đủ Nước: Ngăn da khô, tăng độ đàn hồi.

• Tránh Stress: Thực hiện thể dục nhẹ, thiền, yoga để giải tỏa căng thẳng.

Tìm hiểu thêm về men vi sinh, một hướng tiếp cận đầy hứa hẹn đối với người bị chàm và viêm da cơ địa:Microbiome & Men Vi Sinh: Bí Mật Cân Bằng Sức Khỏe Từ Bên Trong

TRẢI NGHIỆM THỰC TẾ: CHIA SẺ TỪ NGƯỜI BỆNH

Chị Hoa (34 tuổi) từng chia sẻ:

“Tôi bị viêm da cơ địa từ bé, nhưng nghĩ lớn sẽ hết. Ai ngờ, gần đây chân tôi nổi mụn nước, ngứa kinh khủng. Đi khám bác sĩ bảo là chàm thể tạng bộc phát. Dùng kem dưỡng ẩm, kết hợp bôi thuốc do bác sĩ kê đơn khoảng 2 tuần, các nốt mụn giảm đáng kể, đỡ chảy dịch hẳn.”

Anh Nam (28 tuổi) lại có trải nghiệm:

“Cứ hễ thay đổi thời tiết, chân tôi bong da, chảy nước ở kẽ ngón. Bác sĩ nói là chàm tiếp xúc, có thể do giày dép không phù hợp. Chuyển sang giày chất liệu da thật, bỏ hẳn mấy đôi giày vải ẩm, tình trạng cải thiện nhiều lắm.”

Câu chuyện của chị Hoa, anh Nam đều minh chứng rằng, viêm da cơ địa hay chàm nếu được chăm sóc, điều trị đúng cách thì có thể kiểm soát tốt, giảm hẳn tần suất bùng phát.

TÓM LẠI

Chàm hay viêm da cơ địa ở chân, đặc biệt với triệu chứng nổi mụn ngứa, chảy nước, bong tróc có thể khiến bạn khó chịu, mất tự tin. Dù không gây nguy hiểm đến tính mạng, nhưng nếu không điều trị đúng cách, bệnh có thể tái phát thường xuyên và dẫn đến những biến chứng phiền toái như nhiễm trùng da, sẹo thâm.

Để kiểm soát hiệu quả, việc chẩn đoán chính xác là bước đầu tiên và quan trọng nhất. Sau đó, tuân theo phác đồ điều trị, kết hợp chăm sóc da đúng cách, duy trì lối sống lành mạnh. Nhiều người đã học cách chung sống hòa bình với bệnh, thậm chí gần như không tái phát trong thời gian dài. Bằng sự hiểu biết và nỗ lực, bạn hoàn toàn có thể làm chủ làn da của mình và nâng cao chất lượng sống.

TÀI LIỆU THAM KHẢO (TIẾNG ANH)

• National Eczema Association: Eczema Types & Symptoms

• American Academy of Dermatology: Atopic dermatitis: Diagnosis, treatment, and outcome

• World Allergy Organization: Atopic Dermatitis and Allergies

Xem lại livestream của Chubby về 7 loại bệnh chàm bên dưới: